Ορισμένες σκέψεις για την πρόταση απαλλαγής του δράστη από τις κατηγορίες του βιασμού και της μαστροπείας
Τον Οκτώβρη του 2022 είχε προκαλέσει οργή και αγανάκτηση το φρικιαστικό έγκλημα του βιασμού και της σεξουαλικής εκμετάλλευσης σε βάρος του 12χρονου κοριτσιού στον Κολωνό από τον Η. Μίχο και σειρά ακόμα δραστών.
Οσα είδαν το φως της δημοσιότητας αποδεικνύουν ότι οι αιτίες για φρικιαστικά εγκλήματα όπως αυτά σε βάρος ανηλίκων βρίσκονται στην αντιδραστικοποίηση του συστήματος της εκμετάλλευσης και στις σάπιες αξίες του, σε ένα κράτος που από τη μια αφήνει ανυπεράσπιστα τα θύματα και από την άλλη θρέφει ή κρύβει στα σπλάχνα του «τέρατα» – δράστες.
Το ΚΚΕ έχει συγκεκριμένες προτάσεις για την αυστηροποίηση του ποινικού πλαισίου στις περιπτώσεις κακοποίησης, σεξουαλικής βίας και εκμετάλλευσης παιδιών και γυναικών, χωρίς ασάφειες, εκπτώσεις και «παραθυράκια», ασκώντας κριτική στις διαδοχικές αλλαγές του Ποινικού Κώδικα από τη σημερινή και τις προηγούμενες κυβερνήσεις. Αντιτάσσεται σε κάθε περίπτωση ατιμωρησίας ή προσπάθειας να πέσουν στα «μαλακά» οι δράστες τέτοιων απεχθών εγκλημάτων κατά γυναικών ή ακόμα και παιδιών.
Οπως επιβεβαιώθηκε από την απαράδεκτη πρόταση της εισαγγελέα του Μεικτού Ορκωτού Δικαστηρίου για αθώωση του Η. Μίχου για το έγκλημα του βιασμού και της μαστροπείας σε βάρος της 12χρονης, η αυστηροποίηση των ποινικών διατάξεων από μόνη της δεν αντιμετωπίζει τους πολλαπλούς σκοπέλους τους οποίους έχουν να αντιμετωπίσουν τα θύματα τέτοιων αποκρουστικών εγκλημάτων.
Το σαθρό έδαφος ποινικής αντιμετώπισης του βιασμού
Είναι απαράδεκτη – αν όχι αδιανόητη – η πρόταση της εισαγγελέα για απαλλαγή του συγκεκριμένου δράστη για το αδίκημα του βιασμού, ακόμα πιο φρικιαστικό όμως είναι ότι υπάρχει ένα νομικό πλαίσιο που ανοίγει τον δρόμο σε τέτοιες προτάσεις απαλλαγής των «τεράτων» – δραστών.
Γιατί με βάση το ισχύον Ποινικό Δίκαιο, για να στοιχειοθετηθεί βιασμός με ποινή κάθειρξης τουλάχιστον 10 ετών θα πρέπει ο κατηγορούμενος να έχει εξαναγκάσει κάποιον σε επιχείρηση ή ανοχή γενετήσιας πράξης, είτε με σωματική βία είτε με απειλή σοβαρού και άμεσου κινδύνου ζωής ή σωματικής ακεραιότητας (άρθρο 336 παρ. 1). Με άλλα λόγια, για να στοιχειοθετηθεί βιασμός που να επισύρει κάθειρξη 10 ετών και άνω θα πρέπει το θύμα να έχει υποστεί άμεση σωματική βία ή να βρίσκεται «με το πιστόλι στον κρόταφο»!
Αυτήν την απαράδεκτη προσέγγιση την εισήγαγε η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, με τις αλλαγές στους ΠΚ το 2019, και τη διατήρησε η κυβέρνηση της ΝΔ. Γι’ αυτό και είναι πρόκληση να ακούγεται από κυβερνητικά χείλη ότι η ΝΔ θέσπισε την ισόβια κάθειρξη στην περίπτωση που θύμα του βιασμού είναι ανήλικος/η, όταν ο ίδιος ο βιασμός ορίζεται με τόσο στενό τρόπο που συνθλίβει τα θύματα.
Αυτός ο ορισμός του βιασμού και η ποινική του αντιμετώπιση κλείνουν συνειδητά τα μάτια στην πολύμορφη βία και στον εξαναγκασμό που υφίστανται τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης. Παραγνωρίζουν και υποτιμούν τη σημασία της ψυχικής βίας που μπορεί να υποστεί το θύμα βιασμού. Πόσο μάλλον στην περίπτωση ανήλικων παιδιών, που είναι ευάλωτα, εκτεθειμένα και χωρίς ουσιαστική στήριξη και προστασία με ευθύνη του κράτους. Αυτή η ποινική αντιμετώπιση καταλήγει – ακόμα κι όταν τα θύματα είναι παιδιά – να «αναζητείται» τυχόν «συναίνεσή» τους στην ακραία μορφή εκμετάλλευσης και βίας που υφίστανται!
Σε απόλυτη σύνδεση με αυτήν την απαράδεκτη λογική που διέπει το Ποινικό Δίκαιο, ακόμα και η πράξη για την οποία φαίνεται να προτείνεται η καταδίκη του συγκεκριμένου δράστη, δηλαδή η «κατάχρηση ανηλίκου», αποτελεί από μόνη της ρύθμιση – πρόκληση στο λαϊκό αίσθημα και στη λογική της συντριπτικής κοινωνικής πλειοψηφίας.
Συγκεκριμένα, ο Ποινικός Κώδικας προβλέπει ότι ο ενήλικας στον οποίο έχουν εμπιστευθεί έναν ανήλικο, εάν ενεργήσει γενετήσιες πράξεις σε βάρος του, τιμωρείται με κάθειρξη τουλάχιστον 10 ετών και χρηματική ποινή αν ο ανήλικος δεν συμπλήρωσε τα 14 έτη και ελαφρύτερα αν ο ανήλικος συμπλήρωσε τα 14 έτη! Ετσι, ένας δράστης – «τέρας», που εκμεταλλεύεται τη θέση του και την αντικειμενικά ευάλωτη θέση ενός παιδιού, ασελγώντας και κακοποιώντας το, δεν θα τιμωρηθεί με τις ίδιες ποινές που προβλέπονται για τον βιασμό ανηλίκου, δηλαδή με ισόβια!
Μαστροπεία: Οταν η ποινική αντιμετώπιση «ξεπλένει» κυκλώματα σεξουαλικής εκμετάλλευσης
Αντίστοιχα, αποτελεί πρόκληση η ποινική διάταξη περί μαστροπείας. Ορίζει ότι «όποιος, για να εξυπηρετήσει την ακολασία άλλων, προάγει ή εξωθεί στην πορνεία ανήλικο ή υποθάλπει ή εξαναγκάζει ή διευκολύνει ή συμμετέχει στην πορνεία ανηλίκων, τιμωρείται με κάθειρξη έως δέκα (10) έτη και χρηματική ποινή»(349.1 ΠΚ).
Η περίπτωση της «διευκόλυνσης» σαφώς επιτρέπει να μην εξαντληθεί το όριο ποινής σε βάρος ενός δράστη – «τέρατος» και αυτός να αντιμετωπίσει «ηπιότερη» μεταχείριση, να πέσει δηλαδή στα «πιο μαλακά». Ωστόσο ακόμα και η ίδια η προαγωγή ανηλίκου, μία από τις πιο επαίσχυντες και φριχτές αντικοινωνικές πράξεις σε βάρος των παιδιών, με βάση το Ποινικό Δίκαιο επισύρει ως «βαρύτερη» τιμωρία την κάθειρξη των 10 ετών!
Την ίδια στιγμή ισχύει η πρόβλεψη ότι «όποιος κατ’ επάγγελμα ή από κερδοσκοπία προάγει ή εξωθεί ή εξαναγκάζει άλλον στην πορνεία ή εκμεταλλεύεται τα έσοδα από την πορνεία άλλου, τιμωρείται με φυλάκιση τουλάχιστον 18 μηνών και με χρηματική ποινή» (349.3 ΠΚ), εκτός αν η πράξη εμπίπτει στην εμπορία ανθρώπων (trafficking)! Δηλαδή η μαστροπεία, μια φριχτή εγκληματική πράξη, διώκεται ως πλημμέλημα!
Στη βάση αυτών των απαράδεκτων προβλέψεων αφήνονται «παράθυρα» ευνοϊκότερης μεταχείρισης, δίνοντας στην πράξη τη δυνατότητα ακόμα και στα κυκλώματα εμπορίας και σεξουαλικής εκμετάλλευσης γυναικών, ανδρών, ακόμα και παιδιών, να ξεφεύγουν από τις όποιες αυστηρότερες διατάξεις του νόμου.
Πραγματική ασπίδα ο αγώνας ενάντια στον οικονομικό – κοινωνικό καταναγκασμό
Αυτή είναι η «προστασία» που επιφυλάσσουν το υπάρχον Ποινικό Δίκαιο και το εχθρικό αστικό κράτος για τα παιδιά, που αφήνονται έκθετα στα διάφορα κυκλώματα σεξουαλικής εκμετάλλευσής τους.
Η όψιμη ευαισθησία της κυβέρνησης της ΝΔ, όπως και του ΣΥΡΙΖΑ, του ΠΑΣΟΚ και άλλων αστικών κομμάτων, για την προστασία των θυμάτων, δεν μπορεί να κρύψει τα εμπόδια που συναντά ένα παιδί προκειμένου να καταγγείλει την κακοποίηση, τη σεξουαλική εκμετάλλευση. Και οι σκόπελοι πολλαπλασιάζονται με τις μακροχρόνιες και πολυδάπανες νομικές διαδικασίες μέχρι την τελεσίδικη καταδίκη των δραστών, αλλά και με την έλλειψη κατάλληλων, εξειδικευμένων κρατικών δομών που να αποτρέπουν τον «Γολγοθά» των παιδιών με αλλεπάλληλες καταθέσεις σε διαφορετικές υπηρεσίες, με συνεργασία των αρμόδιων εισαγγελικών και αστυνομικών αρχών, των υγειονομικών, των ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών. Είναι πρόκληση να λειτουργεί σε ολόκληρη την Αττική μόνο ένα αυτοτελές γραφείο του υπουργείου Δικαιοσύνης για την προστασία των ανήλικων θυμάτων.
Πολύ περισσότερο, το υπάρχον αστικό Δίκαιο από τη φύση του δεν αντιμετωπίζει τη «Λερναία Υδρα» της πολύμορφης βίας, ιδιαίτερα σε βάρος γυναικών και παιδιών, η οποία βρίσκεται στο DNA του σάπιου εκμεταλλευτικού συστήματος.
Γιατί η αστική κοινωνιολογία και εγκληματολογία, η αστική νομική ποινική αντίληψη ευρύτερα, αν και στα λόγια αναγνωρίζει το έγκλημα ως κοινωνικό φαινόμενο, ουσιαστικά το αντιμετωπίζει σαν μια «αντικοινωνική» συμπεριφορά, που συνδέεται πάντοτε με την «παθολογία» που αναπτύσσει ένας συγκεκριμένος δράστης. Ακόμα κι όταν επιχειρεί να εντοπίσει κοινωνικές αιτίες, εξετάζει μεμονωμένα κάποιες επιμέρους πλευρές, αποφεύγοντας να εξετάσει τις κυρίαρχες οικονομικές και κοινωνικές σχέσεις στη συγκεκριμένη ιστορική βαθμίδα ανάπτυξής τους, μέσα στις οποίες αναπτύσσεται το έγκλημα. Παραγνωρίζει τις καπιταλιστικές σχέσεις ιδιοκτησίας, τους ταξικούς διαχωρισμούς που εκφράζονται στο εποικοδόμημα σε κάθε εκμεταλλευτική κοινωνία. Αυτές οι ταξικές σχέσεις είναι που καθορίζουν τις κυρίαρχες αντιλήψεις και τις αντίστοιχες σάπιες αξίες, τα πρότυπα στάσης ζωής που αλληλεπιδρούν με τη νομοθεσία που θεσπίζει το αστικό κράτος.
Η συγκεκριμένη εξέλιξη με την πρόταση της εισαγγελέα για αθώωση του δράστη – «τέρατος» αποτελεί μία ακόμα απόδειξη της σήψης του καπιταλισμού, όπου τα κυκλώματα σεξουαλικής κακοποίησης και εκμετάλλευσης αφήνονται να δρουν ανενόχλητα, αποφέροντας τεράστια κέρδη στην καπιταλιστική οικονομία. Φυσικά, όταν έχουμε φτάσει στο σημείο να ενοχοποιείται η καταγγελία παρόμοιων κυκλωμάτων, τέτοιες προτάσεις δεν μπορούν να θεωρούνται έκπληξη.
Απέναντι σε αυτήν τη δυσωδία, ανάσα δίνουν οι αγωνιστικές πρωτοβουλίες του ριζοσπαστικού γυναικείου κινήματος, της ΟΓΕ, του φοιτητικού κινήματος, γενικότερα του εργατικού – λαϊκού κινήματος, υψώνοντας «ασπίδα προστασίας» για κάθε παιδί που υποφέρει. «Οξυγόνο» δίνει η θέλησή τους να παλέψουν για να μπορεί κάθε παιδί να ζει μια ζωή γεμάτη όνειρα, απαλλαγμένη από τη βία και την κακοποίηση.
Στον δρόμο της γνώσης και του αγώνα, καθένας και καθεμιά μπορεί να αποκτήσει το κουράγιο, τη δύναμη, την αντοχή ώστε να μη συνηθίσει ως «κανονικότητα» ένα παιδί να είναι ευάλωτο στη σεξουαλική εκμετάλλευση και κακοποίηση, να πεινάει, να δουλεύει, να μην πηγαίνει σχολείο. Η συμμετοχή στον αγώνα για να σπάσει οριστικά ο «φαύλος κύκλος» της εκμετάλλευσης και βίας είναι πηγή έμπνευσης για την αγωνιστική, ανυπότακτη με τις δυσκολίες στάση σε όλα τα πεδία της ζωής. Εκεί γίνονται μάθημα ζωής οι αξίες της συλλογικότητας, της συντροφικότητας, η αφοσίωση, ο αλληλοσεβασμός.
* Το άρθρο αναδημοσιεύεται από τον Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου 16-17.3.2024