Τα προωθούμενα σχέδια για το νέο δικαστικό χάρτη της χώρας, που περιγράφονται στη σχετική έκθεση της Παγκόσμιας Τράπεζας, δικαιολογημένα έχουν προκαλέσει ήδη αντιδράσεις τόσο στους εργαζόμενους στο χώρο της δικαιοσύνης (δικηγόρους, δικαστικούς υπαλλήλους, δικ. επιμελητές κοκ) όσο και γενικά στους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα σε πολλές περιοχές της χώρας.
Τόσο από τις συγκεκριμένες προτάσεις, όσο και από τη συσσωρευμένη πείρα γίνεται φανερό ότι κάτω από την ομπρέλα της “επιτάχυνσης” η αστική δικαιοσύνη επιδιώκεται να γίνει γρήγορη, αποτελεσματική, ευέλικτη και προσιτή για τις ανάγκες των μεγάλων επιχειρηματικών ομίλων και των επενδύσεων στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Κατ’ επέκταση, γίνεται ολοένα και πιο εχθρική, δυσπρόσιτη και ακριβή για τα εργατικά και λαϊκά στρώματα.
Όποια και αν είναι η τελική μορφή του νομοσχεδίου που θα φέρει η κυβέρνηση της ΝΔ, θα συνεχίσει στο δρόμο των προηγούμενων, υπηρετώντας την κεντρική αυτή κατεύθυνση. Γι’ αυτό η Παγκόσμια Τράπεζα χαιρετίζει το έργο των μέχρι σήμερα κυβερνήσεων, τα σημαντικά βήματα και τις «μεταρρυθμίσεις της περιόδου 2010-2018».
Από τα προαπαιτούμενα των μνημονίων που επέβαλαν την «αναμόρφωση του δικαστικού συστήματος για τη στήριξη της οικονομικής δραστηριότητας» μέχρι την έκθεση Πισσαρίδη που προειδοποιούσε ότι «η αποτελεσματική απονομή δικαιοσύνης είναι κομβική και για την απορρόφηση των πόρων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης», έτσι σήμερα και η Παγκόσμια Τράπεζα υπογραμμίζει ότι «η ανάγκη βελτίωσης της απονομής της δικαιοσύνης θεωρείται βασικός παράγοντας για την οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας, προς υποστήριξη της αύξησης της παραγωγικότητας, της ανταγωνιστικότητας και ενός εύρυθμα λειτουργούντος επιχειρηματικού περιβάλλοντος».
Με τις προτάσεις της η Παγκόσμια Τράπεζα ενισχύει περαιτέρω αυτή την κατεύθυνση: εξοικονόμηση πόρων, συγχωνεύσεις δικαστηρίων, ανακατανομή του ελλιπούς ανθρώπινου δυναμικού, αντικατάσταση του ζωντανού ακροατηρίου με αποστειρωμένες έγγραφες και ηλεκτρονικά διεκπεραιώσιμες διαδικασίες, τηλεδιασκέψεις ακόμα και από το σπίτι, ειδικά δικαστήρια για τις υποθέσεις του κεφαλαίου κ.ά. προβάλλονται ως η μαγική συνταγή!
Οι προωθούμενες αλλαγές θα προκαλέσουν ακόμα μεγαλύτερα προβλήματα στα λαϊκά στρώματα
Τα σχέδια του νέου δικαστικού χάρτη όχι μόνο δεν δίνουν λύση στο τεράστιο πρόβλημα των καθυστερήσεων στην δικαιοσύνη για τις υποθέσεις που αφορούν τα εργατικά και λαϊκά στρώματα, αλλά δημιουργούν επιπρόσθετα εμπόδια για την πρόσβασή τους σε αυτήν:
– Προωθούνται κανονικά οι συγχωνεύσεις δικαστηρίων θέτοντας προκλητικά ως κριτήριο «το όριο του χρόνου διαδρομής των 2 ωρών» για να αντιμετωπιστούν δήθεν τα προβλήματα πρόσβασης. Όμως, το μέγεθος των προτεινόμενων συγχωνεύσεων αποκαλύπτει ότι πλέον η πρόσβαση στο δικαστήριο θα γίνει μια απίθανη ταλαιπωρία για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού, όπως και για δικηγόρους, δικαστικούς υπαλλήλους κ.ά.: 94 Ειρηνοδικεία συγχωνεύονται σε 36 – 24 Πρωτοδικεία συγχωνεύονται σε 11 – 8 Εφετεία συγχωνεύονται σε 4!
– Η κατάργηση των Ειρηνοδικείων και η ενοποίηση του πρώτου βαθμού δικαιοδοσίας στα πολιτικά δικαστήρια τερματίζει οριστικά κάθε δυνατότητα βελτίωσης των διαδικασιών στα ειρηνοδικεία, ώστε να εξασφαλίζεται η πιο άμεση, ευχερής και χωρίς σημαντική οικονομική επιβάρυνση πρόσβαση των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων στα αστικά δικαστήρια.
– Η πρόταση για ανακατανομή της δικαστηριακής ύλης ανεξάρτητα από την χωρική αρμοδιότητα και την χρέωση των υποθέσεων σε δικαστήρια όλης της χώρας, ελλοχεύει τεράστιους κινδύνους. Πέρα από τις αντισυνταγματικές προεκτάσεις (στέρηση του φυσικού δικαστή κ.ά.), οριστικοποιεί ανεπιστρεπτί την κατάργηση της ζωντανής εμμάρτυρης απόδειξης στην τακτική διαδικασία παρά την ήδη αρνητική συσσωρευμένη πείρα, ενώ συνοδεύεται και από απαράδεκτες προτάσεις για την υποχρεωτικότητα των ηλεκτρονικών διαδικασιών και τον αποκλεισμό της φυσικής παρουσίας ή για τηλεδιασκέψεις ακόμα και με σύνδεση από το σπίτι του διαδίκου ή του μάρτυρα εφόσον χρειαστεί ακροατήριο.
– Κάθε συζήτηση γύρω από τις προτεινόμενες λύσεις για την διαίρεση του Πρωτοδικείου της Αθήνας δεν μπορεί να γίνει αποδεκτή (διχοτόμηση σε αστικό και ποινικό Πρωτοδικείο, μεταφορά αρμοδιότητας στα δικαστήρια του Πειραιά, ίδρυση περισσότερων πρωτοδικείων ανά περιφερειακή ενότητα κ.ά.), αφού δεν παίρνεται κάνενα μέτρο κάλυψης των κενών θέσεων σε δικαστικούς υπαλλήλους, καθώς και τα τεράστια προβλήματα της υλικοτεχνικής υποδομής. Οι άμεσες προλήψεις του αναγκαίου προσωπικού, με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα, είναι αφετηριακή προϋπόθεση κάθε συζήτησης για το υπαρκτό πρόβλημα του μαμούθ Πρωτοδικείου Αθήνας.
– Οι κατευθύνσεις για μεγαλύτερη εξειδίκευση των δικαστών και η δημιουργία ειδικών δικαστηρίων είναι δεδομένο ότι στοχεουν αποκλειστικά στην ενίσχυση – στήριξη των επενδυτικών σχεδίων των ομίλων. Όσο αναγκαία είναι η εμβάθυνση της γνώσης σε ειδικότερα νομικά αντικείμενα, άλλο τόσο αναγκαία είναι η σφαιρική πείρα και συνθετική ικανότητα του κάθε δικαστή. Διαφορετικά, γεννώνται κίνδυνοι μονομέρειας ή ακόμα και μεροληψίας. Εξ άλλου, όλες οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις δεν έχουν λάβει τα αναγκαία μέτρα ακόμα και στις περιπτώσεις, που προβλέπεται η ίδρυση ειδικών δικαστηρίων, όπως τα οικογενειακά δικαστήρια με την κατάλληλη στελέχωση και των υπόλοιπων αναγκαίων υπηρεσιών υποστήριξης, όπως ψυχολόγοι, κοινωνικοί λειτουργοί κ.λπ.
Σήμερα, έχει συσσωρευτεί πολύτιμη πείρα από τον αντιλαϊκό και αντιδραστικό χαρακτήρα όλων των αλλαγών, που προετοίμασαν το νέο δικαστικό χάρτη: Με την εισαγωγή της πιλοτικής δίκης σε όλα τα είδη της δικαιοδοσίας, τον απαράδεκτο νέο Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας, την καθιέρωση μονομελών συνθέσεων στον πρώτο και δεύτερο βαθμό της πολιτικής δίκης (που τώρα προωθείται και στην ποινική δίκη), την ενίσχυση και εν μέρει υποχρεωτικότητα της εξωδικαστικής διαμεσολάβησης, τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς και την κατάργηση κάθε προστασίας της πρώτης κατοικίας, τους Πτωχευτικούς Κώδικες, τους Ποινικούς Κώδικες και την εισαγωγή των αντιδραστικών θεσμών της ποινικής διαπραγμάτευσης, ποινικής συνδιαλλαγής και ποινικής διαταγής κ.ά. Ο δρόμος αυτός είναι αδιέξοδος για τη μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων στην δικαιοσύνη, όπως και για τα εργατικά και λαϊκά στρώματα που αναγκάζονται να προσφεύγουν σε αυτήν.
Αντίστοιχα, η αντιμετώπιση των οξυμένων προβλημάτων στις υποδομές, στο απαραίτητο προσωπικό συνεχίζουν να αντιμετωπίζονται ως “μη επιλέξιμο κόστος” για το αστικό κράτος. Γι’ αυτό, για παράδειγμα, τα μεγαλύτερα δικαστικά μέγαρα της χώρας στην Αθήνα και τον Πειραιά, καρκινοβατούν εδώ και χρόνια ή και καταλήγουν σε επικίνδυνες προτάσεις. Τι να πρωτοσκεφτεί κανείς; Την ατέλειωτη εκκρεμότητα του περιβόητου νέου δικαστικού συγκροτήματος στον Πειραιά; Τα ακατάλληλα και χωρίς παράθυρα κτίρια των διοικητικών δικαστηρίων στη Λουίζης Ριανκούρ; Τα σχέδια για την ανέγερση νέου Πρωτοδικείου Αθηνών στο ήδη επιβαρυμένο οικόπεδο της Κυρίλλου Λουκάρεως; Τα παραδείγματα απ’ όλη την Ελλάδα είναι πολλά.
Να μην περάσουν οι νέες αντιδραστικές αλλαγές στη δικαιοσύνη!
Καλούμε όλους τους συναδέλφους μισθωτούς και αυτοαπασχολούμενους δικηγόρους με τα χαμηλότερα εισοδήματα να αντιταχθούμε στα σχέδια για το νέο δικαστικό χάρτη της χώρας.
Οι μόνοι που τρίβουν τα χέρια τους από τις αντιδραστικές μεταρρυθμίσεις είναι οι μεγάλες δικηγορικές εταιρείες, που ενισχύονται σταθερά τα τελευταία χρόνια αφού συγκεντρώνουν με γρήγορους ρυθμούς το μεγαλύτερο μέρος της ύλης στα χέρια τους. Είναι αυτές που ξεζουμίζουν τους συναδέλφους μισθωτούς και ασκούμενους δικηγόρους, και μαζί με την απαραίτητη υποδομή, μπορούν να ανταποκριθούν στο νέο ψηφιακό τοπίο των αμέτρητων διαδικαστικών διεκπεραιώσεων, σε αντίθεση με το μικρό γραφείο και τους αυτοαπασχολούμενους δικηγόρους που δεν διαθέτουν ούτε την αντίστοιχη τεχνική υποδομή ούτε την απαιτούμενη γραμματειακή υποστήριξη.
Πρωτοστατούμε για να αποκαλύψουμε την πραγματική ουσία των προωθούμενων αλλαγών και το αρνητικό τους περιεχόμενο σε βάρος μας, όπως και σε βάρος των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων που αναγκάζονται να προσφεύγουν στην δικαιοσύνη. Για να αναδείξουμε τις διαχρονικές ευθύνες όλων των κυβερνήσεων, που υπηρέτησαν σταθερά την ίδια στρατηγική και προετοίμασαν τις σημερινές εξελίξεις. Όπως και τις ευθύνες της Ολομέλειας και των δικηγορικών συλλόγων, που συνέβαλαν στην προώθηση όλων των μέχρι σήμερα αντιδραστικών μεταρρυθμίσεων και υπονόμευσαν τις αγωνιστικές διαθέσεις της πλειοψηφίας των δικηγόρων (βλ. Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας, διαμεσολάβηση κ.ά.). Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και σήμερα παζαρεύουν «ανταλλάγματα», όπως με τα απαράδεκτα σχέδια για τη μεταφορά δικαστηριακής ύλης και την αύξηση της για τους αυταπασχολουμενους δικηγόρους, συμβάλλοντας έτσι παραπέρα στην ιδιωτικοποίηση της δικαιοσύνης.
Οργανώνουμε τον αγώνα μας και διεκδικούμε:
– Καμία συγχώνευση δικαστηρίων, που θα φέρει μεγάλη ταλαιπωρία σε εργαζόμενους, δικηγόρους, δικαστικούς υπαλλήλους κ.ά. με καθημερινές μεγάλες αποστάσεις πολλών χιλιομέτρων. Πολυμελείς συνθέσεις στο δεύτερο βαθμό σε όλα τα είδη της δικαιοδοσίας.
– Άμεσες προσλήψεις και κάλυψη όλων των κενών θέσεων σε δικαστικούς υπαλλήλους, με μόνιμο προσωπικό, με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα.
– Άμεση βελτίωση όλων των κτιριακών και εν γένει υλικοτεχνικών υποδομών στα δικαστήρια όλης της χώρας. Κτίρια σύγχρονα, ευρύχωρα και ασφαλή, με αντισεισμική, αντιπυρική και αντιπλημμυρική θωράκιση. Εξασφάλιση κάθε αναγκαίας υλικοτεχνικής υποδομής, από ηλεκτρονικά συστήματα και μηχανοργάνωση μέχρι αναλώσιμα κ.λπ.
– Κατάργηση παραβόλων, τελών και κάθε οικονομικής επιβάρυνσης σε βάρος των εργαζομένων και λαϊκών στρωμάτων, που αναγκάζονται να προσφεύγουν στην δικαιοσύνη.
– Να μην κατατεθούν οι προωθούμενες αλλαγές στους Ποινικούς Κώδικες. Κατάργηση των αντιδραστικών θεσμών της ποινικής συνδιαλλαγής, ποινικής διαπραγμάτευσης και ποινικής διαταγής.
– Κατάργηση του νέου Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας.
– Κατάργηση του νέου Πτωχευτικού Κώδικα.
– Κατάργηση των πιλοτικών δικών.