Άρθρο της Κατερίνας Γεράκη*
Από την πρώτη στιγμή του πολύνεκρου ναυαγίου ανοιχτά της Πύλου το ΚΚΕ μίλησε για έγκλημα, μέρος του συνεχιζόμενου εγκλήματος που συντελείται τα τελευταία χρόνια στη Μεσόγειο και στο Αιγαίο. Δυστυχώς δεν θα είναι το τελευταίο, γιατί οι αιτίες των ναυαγίων ξεριζωμένων παραμένουν και ολοένα μεγαλώνουν.
Ο συγκλονιστικός αριθμός των 26.924 νεκρών και αγνοούμενων στη Μεσόγειο και στο Αιγαίο από το 2014 υπογραμμίζει τις τεράστιες ευθύνες της ΕΕ και των αστικών κρατών. Το αντίστροφο δήθεν επιχείρημα, για τον αριθμό των διασωθέντων, είναι προκλητικό και επιχειρεί έναν απαράδεκτο βάρβαρο συμψηφισμό.
Είναι αυτονόητο ότι πρέπει να διερευνηθεί κάθε ευθύνη για τους χειρισμούς στο συγκεκριμένο ναυάγιο. Οπως αυτονόητη είναι και η ανάγκη να δοθεί κάθε στήριξη, υγειονομική, αξιοπρεπούς διαμονής, νομική, διερμηνείας κ.ά. στους διασωθέντες, καθώς και η δυνατότητα ασύλου και απόκτησης άδειας διαμονής, και όχι φυσικά να απελαθούν.
Για τις πραγματικές αιτίες
Το ΚΚΕ επιμένει ότι ο ξεριζωμός εκατομμυρίων ανθρώπων από τις εστίες τους (110 εκατ. με βάση την τελευταία έκθεση της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες) δεν είναι φυσικό φαινόμενο. Προκαλείται από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, τις κάθε είδους ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, τη διάλυση των χωρών από την άγρια εκμετάλλευση και την καταλήστευσή τους από τους ιμπεριαλιστές, τα αυταρχικά καθεστώτα, τις υποκινούμενες εμφύλιες συρράξεις, τη ληστρική εκμετάλλευση και καταστροφή του περιβάλλοντος.
Και όλα αυτά δεν γίνονται για την ελευθερία και τη δημοκρατία, ή όλα τα άλλα εφευρήματα των ληστών – ιμπεριαλιστών, αλλά για τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων, τον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών πηγών και των δρόμων μεταφοράς Ενέργειας και εμπορευμάτων, τις σφαίρες επιρροής.
Μετά τις ανατροπές του σοσιαλισμού, και ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί οξύνθηκαν ακόμα περισσότερο. Γι’ αυτό τα καραβάνια των ξεριζωμένων αυξάνονται χρόνο με τον χρόνο. Τα ίδια τα στοιχεία είναι αποκαλυπτικά: «Το 52% όλων των προσφύγων και άλλων ανθρώπων που χρήζουν διεθνούς προστασίας προέρχονταν από μόλις τρεις χώρες: Την Αραβική Δημοκρατία της Συρίας (6,5 εκατ.), την Ουκρανία (5,7 εκατ.) και το Αφγανιστάν (5,7 εκατ.).», αναφέρεται στην έκθεση του ΟΗΕ.
Με λίγα λόγια, ο ξεριζωμός γεννιέται από τη μήτρα της καπιταλιστικής βαρβαρότητας, που καταδυναστεύει όλους τους λαούς, πότε με τον πόλεμο και πότε με την ιμπεριαλιστική «ειρήνη» και την άγρια αντιλαϊκή πολιτική σε βάρος εργαζομένων και λαϊκών στρωμάτων.
Λένε ορισμένοι: «Αυτά είναι σωστές διαπιστώσεις. Ομως είναι δεδομένα. Το ζήτημα είναι τι κάνουμε έχοντας αυτό το δεδομένο, τι κάνουμε με το μεταναστευτικό πρόβλημα». Με αυτόν τον τρόπο, η κυρίαρχη αστική προπαγάνδα μετατοπίζει – όχι τυχαία και καθόλου καλοπροαίρετα – τη συζήτηση αποκλειστικά και μόνο στο ζήτημα της «διαχείρισης των ροών», συσκοτίζοντας την πραγματική αιτία του φαινομένου.
Τους απαντάμε με παρρησία και χωρίς κανέναν δισταγμό: Ο πόλεμος δεν είναι δεδομένο, φυσικό φαινόμενο, η κακιά μας η μοίρα. Το ΚΚΕ δεν αποδέχεται την «κανονικότητα» των πολέμων και το μακελειό σε δεκάδες γωνιές του πλανήτη για τα συμφέροντα και τα κέρδη των ιμπεριαλιστών. Αυτή πράγματι είναι η μεγάλη διαφορά μας με όλα τα αστικά κόμματα, που υπηρετούν τη διαχείριση της καπιταλιστικής βαρβαρότητας! Γιατί γνήσιος ριζοσπαστισμός είναι η πάλη ενάντια στη ρίζα αυτής της βαρβαρότητας!
Το ΚΚΕ δεν είναι «βολεμένο», ούτε «παρακολουθεί από τη γωνία», όπως κατασυκοφαντείται από τις δυνάμεις του κεφαλαίου. Παλεύουμε για να σταματήσει εδώ και τώρα η εμπλοκή της Ελλάδας στον πόλεμο, για να κλείσουν εδώ και τώρα όλες οι βάσεις του θανάτου, που έχουν μετατρέψει την πατρίδα μας σε ΝΑΤΟικό ορμητήριο.
Για τους πραγματικούς ενόχους
1. Ακούμε τις μέρες αυτές για την ανάγκη μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής ασύλου, που θα δώσει τάχα λύση στο πρόβλημα. Ομως η πολιτική της ΕΕ και των αστικών κρατών είναι μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης. ΝΑΤΟ, ΕΕ και αστικές κυβερνήσεις σκορπούν τον πόλεμο, εξαπολύουν επεμβάσεις. Οι θύτες δεν μπορούν και δεν θέλουν να προστατεύσουν τα θύματα. Αντίθετα, «εργαλειοποιούν» τους ξεριζωμένους σε γεωπολιτικά παζάρια και ανάλογα με τα συμφέροντα του κεφαλαίου για φτηνά εργατικά χέρια χωρίς δικαιώματα, ανοιγοκλείνοντας τη «στρόφιγγα» των ροών.
Η ΕΕ και οι αστικές κυβερνήσεις εφαρμόζουν μια άγρια και άδικη πολιτική καταστολής και εγκλωβισμού σε βάρος των ξεριζωμένων: Περιπολίες της Frontex, υπερσύγχρονα μέσα παρακολούθησης και ελέγχου, ορατοί και αόρατοι φράχτες, απελάσεις με fast track διαδικασίες και επαναπροωθήσεις, εγκλωβισμός στις πρώτες χώρες υποδοχής σε hot spots διαλογής και σύγχρονα στρατόπεδα συγκέντρωσης, που στην Ελλάδα έχουν τη μορφή πότε των άθλιων καταυλισμών της Μόριας επί ΣΥΡΙΖΑ και πότε των νέων υπερδομών – φυλακών επί ΝΔ.
Ολα αυτά διαμορφώνουν το έδαφος για την ασύδοτη δράση των κυκλωμάτων διακινητών, για την αναζήτηση ακόμα πιο επικίνδυνων διαδρομών στα ταξίδια του τρόμου, για την αύξηση της ταρίφας τους. Απ’ όλα αυτά προσπαθούν να ξεφύγουν οι ξεριζωμένοι και γι’ αυτό σπρώχνονται στα δίχτυα αυτών των κυκλωμάτων, που προφανώς συνδέονται άμεσα με το οργανωμένο μαφιόζικο έγκλημα.
2. Ολα τα παραπάνω αποτελούν την επίσημη πολιτική της ΕΕ, περιγράφονται στις Συμφωνίες και τις Οδηγίες της, στους νόμους των αστικών κρατών.
– Οι Κανονισμοί του Δουβλίνου επιβάλλουν την εξέταση ασύλου αποκλειστικά στη λεγόμενη πρώτη χώρα υποδοχής, εκεί δηλαδή που φτάνουν οι ξεριζωμένοι. Στην χώρα αυτή εγκλωβίζονται στα hot spots και σε κέντρα κράτησης, παρόλο που δεν είναι συνήθως η χώρα του πραγματικού τους προορισμού, όπως κατ’ εξοχήν συμβαίνει στην Ελλάδα.
Ετσι οι πρώτες χώρες υποδοχής μετατρέπονται σε αποθήκες ανθρώπινων ψυχών, ενώ οι ξεριζωμένοι στερούνται το δικαίωμά τους για άσυλο στις χώρες που πραγματικά επιθυμούν. Αυτοί οι Κανονισμοί δεν αμφισβητούνται από κανέναν τους, ΝΔ, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ.
– Η Κοινή Δήλωση ΕΕ – Τουρκίας προβλέπει επιστροφή στην «ασφαλή» Τουρκία για όλους τους «παράτυπους μετανάστες» που φτάνουν στα ελληνικά νησιά. Στην περίπτωση δε των θυμάτων από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στη Συρία, το παζάρι απογειώνεται με την πρόβλεψη «ένας Σύρος επιστρέφει στην Τουρκία από τα ελληνικά νησιά, ένας άλλος Σύρος θα επανεγκαθίσταται από την Τουρκία στην ΕΕ». Σήμερα, Ελλάδα και Τουρκία αλληλοκατηγορούνται για την παραβίαση της Συμφωνίας. Πάντως, η μεν Τουρκία έλαβε βοήθεια 3,5 δισ. ευρώ για τους Σύρους πρόσφυγες, η δε Ελλάδα λαμβάνει κονδύλια για τη διαχείριση του εγκλωβισμού, τα hot spots, τις υπερδομές – φυλακές κ.λπ. Υπογραμμίζουμε ότι η Συμφωνία αυτή υπογράφηκε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και εφαρμόστηκε από την κυβέρνηση της ΝΔ, διότι και οι δύο αποδέχονται τον ρόλο του χωροφύλακα των ευρωπαϊκών – όπως λέγεται – συνόρων, στο πλαίσιο των παζαριών στη λυκοσυμμαχία της ΕΕ.
Αλλωστε την ίδια περίοδο, των διαπραγματεύσεων για την εν λόγω Συμφωνία, άνοιξε και ο δρόμος για τις περιπολίες του ΝΑΤΟ και την εκχώρηση του κυριαρχικού δικαιώματος φύλαξης των συνόρων στον διακρατικό στρατιωτικό μηχανισμό της Frontex, στο όνομα της αντιμετώπισης των ροών. Ποιο είναι το αποτέλεσμα και ο απολογισμός; Τα τραγικά ναυάγια είναι δυστυχώς μία από τις απαντήσεις…
– Το απαράδεκτο κατασκεύασμα της έννοιας της «ασφαλούς τρίτης χώρας» σημαίνει λίστες χωρών, είτε καταγωγής είτε διέλευσης, που θεωρούνται ασφαλείς και δεν «δικαιολογούν» την προσφυγική ιδιότητα. Εάν προέρχονται ή πέρασαν στο ταξίδι τους από αυτές, οι ξεριζωμένοι δεν θεωρούνται πρόσφυγες και επιστρέφονται εκεί, δηλαδή επαναπροωθούνται. Υπενθυμίζουμε ότι η Οδηγία για τις «ασφαλείς χώρες» ενσωματώθηκε στο ελληνικό Δίκαιο από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ και υλοποιήθηκε στο ακέραιο από την κυβέρνηση της ΝΔ. Με αυτόν τον τρόπο επιτυγχάνεται η μαζική απόρριψη των αιτήσεων ασύλου, με αποτέλεσμα οι ξεριζωμένοι είτε να απελαύνονται πίσω στην κόλαση από την οποία προσπάθησαν να ξεφύγουν είτε να καταλήγουν στην «παρατυπία», έρμαια της πιο άγριας εκμετάλλευσης από κυκλώματα και αφεντικά.
3. Το ΚΚΕ αποκαλύπτει με σταθερότητα και συνέπεια την αλήθεια ότι όλο το παραπάνω πλαίσιο κατακρεουργεί τη Συνθήκη της Γενεύης για τους Πρόσφυγες, που υιοθετήθηκε στις συνθήκες ενός καλύτερου για τους λαούς συσχετισμού, με την καθοριστική τότε συμβολή της ΕΣΣΔ. Ειδικότερα, παραβιάζονται κατάφωρα οι εξής αρχές:
α) Για την άμεση δυνατότητα υποβολής αίτησης ασύλου, χωρίς συλλήψεις και κράτηση. Γιατί πριν την εξέταση του αιτήματος για άσυλο κανένας ξεριζωμένος δεν μπορεί να θεωρείται «παράνομος», ακόμα κι αν δεν έχει καθόλου έγγραφα.
β) Για την εξατομικευμένη εξέταση του αιτήματος ασύλου για κάθε πρόσφυγα, η οποία δεν επιτρέπει τη μαζική απόρριψη αιτήσεων ανάλογα με τη χώρα καταγωγής ή διέλευσης. Αξίζει να επισημανθεί ότι έχουμε φτάσει ακόμα και σε συζητήσεις για την ασφάλεια τμημάτων χωρών όπου μαίνεται πόλεμος, όπως στη Συρία!
γ) Για τη μη επαναπροώθηση, άμεση και έμμεση. Η ερμηνεία ότι το άσυλο εννοείται μόνο στη γειτονική της εμπόλεμης χώρα, που προβάλλεται κυρίως από τη ΝΔ, είναι αυθαίρετη και δεν υιοθετείται επίσημα ούτε από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (τουλάχιστον όχι ακόμα).
Είναι χαρακτηριστική η περιγραφή από τον ίδιο τον ΟΗΕ για την προστασία που προβλέπει η Συνθήκη της Γενεύης: «Οι κυβερνήσεις θέτουν σε ισχύ τους νόμους μιας χώρας και προστατεύουν τους πολίτες σύμφωνα με τις διατάξεις τους. Οταν οι κυβερνήσεις αδυνατούν ή δεν είναι πρόθυμες να το κάνουν αυτό, συχνά κατά τη διάρκεια συγκρούσεων ή εμφύλιας διαμάχης, πολλοί άνθρωποι εγκαταλείπουν τις εστίες τους, μεταβαίνοντας ακόμα και σε άλλη χώρα, όπου μπορεί να θεωρηθούν πρόσφυγες. Καθώς δεν απολαμβάνουν πλέον την προστασία της χώρας τους, τον ρόλο αυτόν τον αναλαμβάνει η διεθνής κοινότητα. (…) Τα δικαιώματα του πρόσφυγα περιλαμβάνουν και ελευθερίες όπως αυτές της θρησκείας, της μετακίνησης, της ελευθερίας, της εκπαίδευσης, της κατοχής ταξιδιωτικών εγγράφων, της δυνατότητας εργασίας».
4. Ποια είναι λοιπόν η στάση της «διεθνούς κοινότητας», της ΕΕ απέναντι στους ξεριζωμένους, με βάση τη Συνθήκη της Γενεύης; Προχωρά στον ουσιαστικό ενταφιασμό της! Να τι προβλέπει, εντελώς συνοπτικά, το προωθούμενο νέο Σύμφωνο της ΕΕ για τη Μετανάστευση και το Ασυλο, όπως φαίνεται να διαμορφώνεται με βάση την πρόσφατη απόφαση του Συμβουλίου στο Λουξεμβούργο (8 – 9 Ιουνίου) και στο πλαίσιο των εξελισσόμενων διαπραγματεύσεων και αντιθέσεων ανάμεσα στα κράτη – μέλη:
– Διαχωρισμό των αιτήσεων ασύλου ανάλογα με την πιθανότητα ευδοκίμησής τους (δηλαδή προ-διαλογή των ξεριζωμένων) και fast track διαδικασίες ασύλου μέσω της λεγόμενης «διαδικασίας των συνόρων», ενόσω οι ξεριζωμένοι θα βρίσκονται εγκλωβισμένοι σε υπερδομές – φυλακές.
– Μεγαλύτερη «ευελιξία» των κρατών – μελών για τον καθορισμό των «ασφαλών τρίτων χωρών», με τις οποίες θα μπορούν να συνάπτουν ακόμα και συμφωνίες για τη μεταφορά των αιτούντων άσυλο και προσφύγων σε αυτές, όπως η αντίστοιχη βάρβαρη συμφωνία της Μεγάλης Βρετανίας με τη Ρουάντα. Μια τέτοια εξέλιξη βρίσκεται στα σκαριά, όπως φαίνεται, με την Ιταλία και την Τυνησία.
– Παζάρι ανάμεσα στα κράτη – μέλη της ΕΕ μέσα από τον μηχανισμό των μετεγκαταστάσεων (τουλάχιστον 30.000 κάθε χρόνο) και της λεγόμενης «υποχρεωτικής αλληλεγγύης», «κοστολογώντας» την ανθρώπινη ζωή των ξεριζωμένων «20.000 ευρώ το κεφάλι», ως αποζημίωση από τις χώρες που δεν αποδέχονται τις μετεγκαταστάσεις. Οι λεγόμενες πρώτες χώρες υποδοχής αναλαμβάνουν την ευθύνη «αυστηρής» φύλαξης των «ευρωπαϊκών συνόρων», δηλαδή ακόμα μεγαλύτερη καταστολή. Οι χώρες στο εσωτερικό υποχρεώνονται να δέχονται έναν ορισμένο αριθμό μετεγκαταστάσεων, τις οποίες όμως μπορούν να αρνηθούν πληρώνοντας σε ένα κοινό ταμείο!
Ας αφήσουν λοιπόν τα αστικά επιτελεία τα παραμύθια και τα κροκοδείλια δάκρυα! Τα ναυάγια προκαλούνται από την εγκληματική πολιτική της καταστολής και του εγκλωβισμού, που μάλιστα ενισχύεται!
Ο επείγων χαρακτήρας των προτάσεων του ΚΚΕ
Από όλα τα παραπάνω προκύπτει με σαφήνεια ο επείγων χαρακτήρας των αιτημάτων που προβάλλει το ΚΚΕ. Διαφορετικά θα συνεχίσουμε να μετράμε ναυάγια, νεκρούς και αγνοούμενους. Απανωτές Ερωτήσεις έχει υποβάλει το ΚΚΕ για όλα αυτά, τόσο στην Ευρωβουλή όσο και στην ελληνική Βουλή.
– Να σταματήσει το συστηματικό ξήλωμα της Συνθήκης της Γενεύης για τους Πρόσφυγες.
– Να καταργηθεί όλο το παραπάνω άδικο πλαίσιο της πολιτικής της καταστολής και του εγκλωβισμού σε βάρος των ξεριζωμένων.
– Να δημιουργηθούν επιτροπές ασύλου μέσα στην Τουρκία, με ευθύνη της ΕΕ και της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, ώστε οι ξεριζωμένοι να αποκτούν άσυλο, να παίρνουν ταξιδιωτικά έγγραφα και να μπορούν να ταξιδέψουν στη χώρα του πραγματικού προορισμού τους.
Το ΚΚΕ δεν θα αποδεχτεί ποτέ τη λογική της «φέρουσας ικανότητας φιλοξενίας» απέναντι στα θύματα του ιμπεριαλιστικού πολέμου και της καταλήστευσης των χωρών, απέναντι σε απελπισμένους κατατρεγμένους ανθρώπους. Γιατί αυτό είναι βαρβαρότητα!
Και εμείς δεν διστάζουμε να το πούμε καθαρά. Το πραγματικό δίλημμα είναι: Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα. Εμείς έχουμε διαλέξει και παλεύουμε για τον σοσιαλιστικό κόσμο, έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση, κρίσεις, πολέμους και ξεριζωμό.
* Η Κατερίνα Γεράκη είναι υπεύθυνη της Διατμηματικής Επιτροπής της ΚΕ του ΚΚΕ για τα Δικαιώματα των Μεταναστών και Προσφύγων
Το άρθρο αναδημοσιεύεται από τον Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου, 17-18 Ιούνη 2023.