Στα μέσα του Ιούλη δημοσιεύτηκε η με αριθμό 1500/2022 απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ), η οποία έκρινε, ότι το κράτος έχει υποχρέωση να καταβάλει αποζημίωση λόγω ηθικής βλάβης στην Μυρτώ Παπαδομιχελάκη για τον βιασμό και την άγρια κακοποίησή της από Πακιστανό δράστη το καλοκαίρι του 2012 στην Πάρο, σε ηλικία μόλις 15 ετών, με αποτέλεσμα να υποστεί σοβαρές βλάβες στην υγεία της και να μείνει ανάπηρη. Για το ειδεχθές έγκλημα (βιασμό, απόπειρα ανθρωποκτονίας και ληστεία) καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη ο Πακιστανός Αχμέτ Βακάς, ο οποίος ζούσε τότε στην Ελλάδα για δύο χρόνια και δεν είχε άδεια παραμονής.
Ωστόσο, η απόφαση αυτή είναι απαράδεκτη και επικίνδυνη, αντικειμενικά καλλιεργεί το ρατσισμό, εθνικιστικές και σκοταδιστικές αντιλήψεις. Η έκδοση της από το Ανώτατο Δικαστήριο εντείνει τον επικίνδυνο χαρακτήρα της, που ο καθένας, και μη νομικός, μπορεί να αντιληφθεί από την απλή ανάγνωση των παραπάνω χαρακτηριστικών αποσπασμάτων.
Στην πραγματικότητα, το σκεπτικό της απόφασης ναρκοθετεί την ουσιαστική προστασία της Μυρτούς και της κάθε Μυρτούς και αποσείει την ευθύνη του κράτους. Αντιπαραθέτει την προστασία της κάθε Μυρτούς, στην προστασία κάθε κατατρεγμένου παιδιού στον φράχτη του Έβρου ή τα κολαστήρια τύπου Μόριας.
Η έκδοση της απόφασης προκάλεσε μεγάλη συζήτηση. Από τους πρώτους που έσπευσαν να την χαιρετίσουν ήταν ο Ηλίας Κασιδιάρης, δημοσιεύοντας ταυτόχρονα φωτογραφίες από την δωρεά ιατρικού κρεβατιού που η Χρυσή Αυγή είχε κάνει στην άτυχη Μυρτώ. Ακολούθησε άρθρο του Π. Παυλόπουλου, ο οποίος υπεραμύνθηκε της απόφασης «που συνιστά μια ‘γενναία’ δικαιοδοτική κρίση στήριξης του Κράτους Δικαίου και των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων του Ανθρώπου».
Αντίθετα, η Ελληνική Ένωση για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, με δελτίο τύπου της, μίλησε για μια επικίνδυνη για τα θεμελιώδη δικαιώματα απόφαση, αφού σύμφωνα με το σκεπτικό της κάθε μετανάστης χωρίς χαρτιά θεωρείται «εν δυνάμει βιαστής ή πάντως εγκληματίας». Πρόσφατα, σε άρθρο του, ο Μ. Σταθόπουλος χαρακτήρισε «περίεργη» την απόφαση, που «υιοθετεί κατά το αποτέλεσμα (ακούσια θέλω να πιστεύω) τη ρατσιστική εκδοχή ότι ‘λαθρομετανάστης’ = υποψήφιος εγκληματίας».
Εκτός από τους καθηγητές – πρώην αξιωματούχους του αστικού κράτους, υπήρξε μεγάλη αρθρογραφία από δημοσιογράφους, δικηγόρους κ.ά. Ξεχωρίζουμε την ανεκδιήγητη σκέψη του Συμβούλου του ΔΣΑ, Δ. Αναστασόπουλου (προερχόμενος από τη ΝΔ), ο οποίος μίλησε για «οιονεί τεκμήριο παραβατικότητας» των «παράνομων» μεταναστών, δηλ. χωρίς άδεια εισόδου και διαμονής.
Το επικίνδυνο σκεπτικό
Σύμφωνα με το σκεπτικό της απόφασης, που αναίρεσε τις προηγούμενες αντίθετες αποφάσεις του Πρωτοδικείου και του Εφετείου, το κράτος οφείλει αποζημίωση διότι τα αρμόδια αστυνομικά όργανα παρέλειψαν να εκδώσουν πράξη απέλασης ή επιστροφής του παράνομου μετανάστη και η παράλειψη αυτή συνδέεται αιτιωδώς με το έγκλημα. Αξίζει να παραθέσουμε αυτούσια τα επιχειρήματα της απόφασης:
α) «Ο τραυματισμός αυτός δεν θα είχε προκληθεί αν τα αρμόδια όργανα του Δημοσίου είχαν τηρήσει τη συμπεριφορά που επιβαλλόταν» από το νόμο περί απελάσεων · δηλαδή δεν θα είχε προκληθεί «η εγκληματική ενέργεια του αλλοδαπού, ο οποίος εισήλθε λάθρα στη Χώρα, διέμενε και εργαζόταν επί μακρόν παρανόμως σε ελληνικό νησί και χωρίς να έχει εντοπισθεί, παρότι τούτο ήταν εφικτό.»
β) Οι ρυθμίσεις του νόμου περί απελάσεων «αποσκοπούν όχι μόνον στην προστασία του γενικού (δημόσιου) συμφέροντος (της διασφαλίσεως της δημόσιας τάξεως, ασφάλειας, κοινωνικής ειρήνης, δημόσιας υγείας), αλλά και στην προστασία του συμφέροντος των ιδιωτών με την αποτροπή της προσβολής των συνταγματικώς προστατευόμενων εννόμων αγαθών (της ζωής, της υγείας, της σωματικής ακεραιότητας, της τιμής, της υπολήψεως, της προσωπικής ελευθερίας, της γενετήσιας ελευθερίας, της περιουσίας, της ιδιοκτησίας τους) από τη συμπεριφορά των παρανόμως εισελθόντων, διαμενόντων και εργαζομένων στη Χώρα αλλοδαπών.»
γ) Επιπλέον, οι ρυθμίσεις του ίδιου νόμου «αποσκοπούν και στην προστασία του συμφέροντος των προσώπων αυτών, τα οποία, παραμένουν στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής ορισμένες μάλιστα φορές σε συνθήκες κατώτερες του ελαχίστου που υπαγορεύει η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, με αποτέλεσμα να εξωθούνται μοιραία σε ποικίλες μορφές παραβατικότητας, τροφοδοτώντας έτσι ακούσια, κατά καιρούς, τάσεις επιφυλακτικότητας εκ μέρους του ημεδαπού πληθυσμού. Όσο τα αστυνομικά όργανα παραβιάζουν τις υποχρεώσεις τους και δεν εκδίδουν πράξη απέλασης ή επιστροφής για τους παρανόμως διαμένοντες, δημιουργείται η βεβαιότητα σε όποιον αλλοδαπό εισήλθε λάθρα, διαμένει παρανόμως στη Χώρα και επιθυμεί να συμπεριφερθεί παρανόμως και να προσβάλει κάποιο έννομο αγαθό ότι ποτέ δεν θα τιμωρηθεί, αφού η ταυτότητά του δεν είναι γνωστή στις ελληνικές αρχές ούτε έχουν ληφθεί τα δακτυλικά αποτυπώματά του.»
Η απόφαση του ΣτΕ ελλοχεύει πολλούς κινδύνους
Η απόφαση του ΣτΕ δικαιολογημένα συγκέντρωσε μεγάλο ενδιαφέρον, αφού άλλωστε διατύπωσε για πρώτη φορά τις παραπάνω απόψεις και διαμόρφωσε νέα νομολογία. Όμως, το ενδιαφέρον αυτό (στις περισσότερες περιπτώσεις) είναι υποκριτικό, τόσο από την πλευρά των υπερασπιστών όσο και από την πλευρά των επικριτών της.
– Η όλη συζήτηση που άνοιξε στο λεγόμενο νομικό κόσμο, περιορίζεται σε νομικά επιχειρήματα, αποκομμένα ή και διαστρεβλωτικά της κοινωνικής πραγματικότητας. Γνωστός δηλητηριώδης νομικός φορμαλισμός, που (ακόμα και στην περίπτωση της κριτικής) αναπαράγει την αντιδραστική αστική ιδεολογία περί «ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης» και «κράτους δικαίου» και συσκοτίζει τον ταξικό χαρακτήρα τους. Μάλιστα, η επαναφορά της συζήτησης στη «λαθρομετανάστευση» από το ίδιο το ΣτΕ (και όχι «παράτυπη» μετανάστευση, όπως τελευταία συνηθίζεται, αφού τουλάχιστον στα λόγια αναγνωρίζεται ότι δεν υπάρχουν «λαθραίοι» άνθρωποι), είναι αποκαλυπτική. Έτσι, είναι χαρακτηριστικό ότι όλοι μιλούν για παραβίαση του νόμου περί απελάσεων και επιστροφών, για «παράνομους» μετανάστες και για παραλείψεις του κράτους που σχετίζονται με την δημόσια ασφάλεια. Είναι, όμως, έτσι;
Η παραμονή και εργασία στην χώρα χιλιάδων μεταναστών, που στερούνται άδειες διαμονής και νομιμοποιητικά έγγραφα, δεν είναι κάποια «παράλειψη» του αστικού κράτους, αλλά συνειδητή επιλογή και έκφραση της διαχρονικής αντιμεταναστευτικής πολιτικής όλων των αστικών κυβερνήσεων. Αυτοί οι «παράνομοι», μαζί με την υπόλοιπη εργατική τάξη στη χώρας μας, έχτισαν το θαύμα των Ολυμπιακών Αγώνων, ματώνουν κάθε μέρα κάτω από τον ήλιο για τη συγκομιδή του «κόκκινου χρυσού» και των άλλων αγροτικών προϊόντων, ράβουν στα φασονατζίδικα, κάνουν τη λάντζα στις επισιτιστικές και ξενοδοχειακές επιχειρήσεις, φροντίζουν τους ηλικιωμένους γονείς μας που το κράτος αφήνει στο έλεος των πενιχρών συντάξεων και των ανύπαρκτων υποδομών… Οι μετανάστες χωρίς χαρτιά, που ζουν και εργάζονται στην χώρα για χρόνια, είναι τα θύματα της πιο άγριας εκμετάλλευσης, τα πιο φθηνά και αναλώσιμα εργατικά χέρια που ξεζουμίζει το κεφάλαιο για τα κέρδη του. Η έλλειψη διαδικασιών για την έκδοση αδειών διαμονής είναι σκόπιμη ομηρία, προκειμένου να παραμένουν ένας μόνιμος εφεδρικός στρατός χωρίς δικαιώματα και διαθέσιμος στις ορέξεις του κεφαλαίου.
– Η αναγνώριση «αιτιώδους» συνδέσμου ανάμεσα στην έλλειψη άδειας διαμονής του μετανάστη και την τέλεση του εγκλήματος, αντικειμενικά μετατοπίζει την θεώρηση για τα αίτια του εγκλήματος γενικά, του βιασμού ειδικότερα. Ως αιτία θεωρείται η πεποίθηση που δημιουργείται στον «παράνομο» μετανάστη ότι μπορεί να παρανομεί ελεύθερα και να μένει ατιμώρητος! Τι θαυμάσια ταυτολογία: Παρανομεί γιατί μπορεί να παρανομεί!
Ο ξεριζωμός από τον πόλεμο και την εξαθλίωση, η φτώχεια, η πείνα, η άγρια εκμετάλλευση, η έλλειψη πρόσβασης στην υγεία, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό κ.λπ., όλα αυτά μένουν στο απυρόβλητο. Όμως «στο περιθώριο της κοινωνικής ζωής» οδηγούνται οι άνθρωποι από την καπιταλιστική βαρβαρότητα και την αντιλαϊκή πολιτική. Το «περιθώριο» των αστέγων, των ναρκομανών, των προσφύγων και μεταναστών χωρίς χαρτιά που διαβούν στις άθλιες συνθήκες της Μανωλάδας, της Μόριας, του Ελαιώνα κ.ο.κ. δεν είναι φυσικό φαινόμενο!
Κατ’ αποτέλεσμα, ως λύση στην αντιμετώπιση του εγκλήματος προβάλλεται και από το ΣτΕ η επιταγή στο κράτος να κάνει απελάσεις (!), βγάζοντας λάδι το κράτος και τις κυβερνήσεις που δεν προστατεύουν τους μετανάστες που ζουν και εργάζονται για χρόνια στην χώρα ούτε ασκούν ουσιαστική αντεγκληματική πολιτική καταπολεμώντας τις πραγματικές αιτίες που ωθούν στο έγκλημα. Καταστολή και πάλι καταστολή, όχι πρόληψη ή κοινωνική προστασία. Αυτό είναι το σύγχρονο «κράτος δικαίου»!
Πραγματική προστασία για την Μυρτώ και για την κάθε Μυρτώ
Η ανάγκη προστασίας για την Μυρτώ και συνολικότερα για όλα τα θύματα των βιασμών είναι αυτονόητη, πολύ περισσότερο όταν το ειδεχθές έγκλημα προκάλεσε κίνδυνο ζωής και ανεπανόρθωτες βλάβες μόνιμης σωματικής αναπηρίας, πολύ περισσότερο όταν το θύμα είναι ανήλικο. Χρειάζεται να εξασφαλισθούν μια σειρά ανάγκες και μάλιστα σε βάθος χρόνου, όπως νοσηλεία, περίθαλψη, αποκατάσταση σωματικών βλαβών και παρακολούθηση της πορείας της υγείας, ψυχολογική στήριξη και παρακολούθηση, μέσα αξιοπρεπούς και ασφαλούς διαβίωσης καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής του θύματος, πρόσβαση στην εκπαίδευση και την εργασία, προστασία των τυχόν τέκνων του θύματος κ.ά. Όλα αυτά θα πρέπει να είναι εκ των προτέρων εξασφαλισμένα, για όλα τα θύματα των βιασμών, και όχι να εξαρτώνται από την κατάθεση αγωγών αποζημίωσης στο δικαστήριο.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο της παντελούς έλλειψης υποδομών και ουσιαστικής προστασίας, δίνεται η δυνατότητα στον καταδικασμένο φασίστα της εγκληματικής ναζιστικής οργάνωσης της Χρυσής Αυγής να κομπορεύεται ότι έκανε δωρεά το ιατρικό κρεβάτι και τη συσκευή οξυγόνου στη Μυρτώ. Αυτά, όπως και το σύνολο των αναγκαίων μέσων και μάλιστα της πιο προηγμένης τεχνολογίας, θα έπρεπε να παρέχονται δωρεάν από το κράτος στο πλαίσιο ενός δημόσιου και δωρεάν συστήματος υγείας και κοινωνικής ασφάλειας σε όλα τα θύματα, σε όλους τους ασθενείς.
Τελικά, η απόφαση του ΣτΕ αντικειμενικά οδηγεί σε μία επιλεκτική και διακριτική προστασία των θυμάτων ανάλογα με την εθνικότητα και το χρώμα του δέρματος του δράστη, απαλλάσσοντας το κράτος από τις πραγματικές του ευθύνες. Άραγε, σε περίπτωση καταδίκης του αστυνομικού (οργάνου του κράτους!) στη Λέσβο για τον βιασμό της 14χρονης κοπέλας, το κράτος θα αποζημιώσει το θύμα;
Το κράτος έχει την αποκλειστική ευθύνη για την δημιουργία, χρηματοδότηση και λειτουργία ενός δημόσιου και δωρεάν συστήματος υγείας και κοινωνικής ασφάλειας, ενός εκτεταμένου δικτύου δημόσιων και δωρεάν κοινωνικών υπηρεσιών και υποδομών, ξενώνων για τη φιλοξενία κακοποιημένων γυναικών και των τυχόν παιδιών τους, συμβουλευτικών κέντρων στελεχωμένων με ειδικευμένο, επαρκές και μόνιμο προσωπικό, χωρίς την εμπλοκή ιδιωτών και ΜΚΟ, καθώς και την εξασφάλιση σταθερού εισοδήματος. Αυτά τα αιτήματα πρέπει να είναι στην προμετωπίδα της πάλης.
Κατά τον Π. Παυλόπουλο, στην υπόθεση της Μυρτούς, η Δικαιοσύνη έδειξε ότι δεν είναι «τυφλή» και καταξιώθηκε στην αποστολή της με «ανοιχτά πάντα κι άγρυπνα τα μάτια της ψυχής της» (στίχος του Διονυσίου Σολωμού).
Όμως μια ψυχή πραγματικά ελεύθερη, με ανοιχτά και άγρυπνα μάτια, δεν μπορεί να φορά τα γυαλιά του ρατσισμού και της ξενοφοβίας, αλλά οφείλει να βλέπει και να αναδεικνύει την αλήθεια · να στοχεύει τον πραγματικό ένοχο του εγκλήματος που είναι η καπιταλιστική βία της εκμετάλλευσης, της κρίσης, της εξαθλίωσης, του πολέμου και του ξεριζωμού · να διεκδικεί με μαχητικότητα και πείσμα την ολόπλευρη ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών και να παλεύει για την οριστική αντιμετώπιση των εγκληματικών αιτίων.