Κατά τη διάρκεια της συζήτησης που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη 6-10-2022 στο βιβλιοπωλείο-καφέ στης Σύγχρονης Εποχής, παρουσία πλήθους συναδέλφων που στήριξαν τα ψηφοδέλτια της Αγωνιστικής Συσπείρωσης Δικηγόρων σε Αθήνα και Πειραιά, η Μαριάννα Δίπλα, δικηγόρος Πειραιά, σημείωσε:
“Στις πρόσφατες εξελίξεις, που ειπώθηκαν και από τους προηγούμενους ομιλητές, προστέθηκε ως γνωστόν το «σκάνδαλο» των παρακολουθήσεων – υποκλοπών, που απασχόλησε φυσικά τους εργαζόμενους αλλά και ειδικά τον δικό μας χώρο. Συζητήσεις, άρθρα, παρεμβάσεις νομικών, φορέων, πολιτικών δυνάμεων, και των δικηγορικών συλλόγων και της Ολομέλειας. Στο επίκεντρο: η νομοθεσία γύρω από τις άρσεις του απορρήτου των επικοινωνιών, οι όροι προστασίας του συγκεκριμένου συνταγματικού δικαιώματος και ευρύτερα των λαϊκών ελευθεριών.
1. Αυτό που είναι κρίσιμο και αναδείχθηκε σε όλη αυτή την υπόθεση, είναι ότι ακριβώς αυτό το νομικό και θεσμικό πλαίσιο, που έχει «χτιστεί» σε βάθος χρόνων από τις κυβερνήσεις, με βάση τις ευρωπαϊκές και διεθνείς κατευθύνσεις και συμβάσεις, όπως η ΕΣΔΑ πχ, είναι βαθιά αντιδραστικό.
- Το ίδιο το Σύνταγμα, όπως όλοι γνωρίζουμε, στο άρθρο 19, μετά τη διακήρυξη της «απόλυτης» προστασίας του απορρήτου των επικοινωνιών, προβλέπει την εξαίρεση από αυτή την προστασία, για «λόγους εθνικής ασφάλειας ή για διακρίβωση ιδιαίτερα σοβαρών εγκλημάτων». Ο δε εκτελεστικός του Συντάγματος νόμος, ‘94 επί ΠΑΣΟΚ, εξειδικεύει αυτές τις προβλέψεις.
- Αυτές οι ρυθμίσεις είναι που νομιμοποίησαν τη γεωμετρική αύξηση των παρακολουθήσεων με όλες τις κυβερνήσεις, ειδικά για λόγους εθνικής ασφάλειας, όπως αναδεικνύεται από τις γνωστές ετήσιες εκθέσεις της ΑΔΑΕ.
- Το ζήτημα εδώ δεν βρίσκεται στενά στον τύπο των διατάξεων, αλλά στην ουσία που προστατεύουν. Η ίδια η έννοια της εθνικής ασφάλειας είναι σκόπιμα ευρεία, για να «χωρά» την ασφάλεια και τα γενικά συμφέροντα του κεφαλαίου και της εξουσίας του. Ακόμα και η πρόβλεψη για τα «ιδιαίτερα σοβαρά εγκλήματα» ανοίγει μία μεγάλη και επικίνδυνη ομπρέλα νόμιμων παρακολουθήσεων.
Αυτό το αντιδραστικό πλαίσιο ενισχύεται με σειρά νόμων, κανονισμών και οδηγιών της ΕΕ, με διακρατικές συμφωνίες. Ενισχύεται η παρακολούθηση, στην οποία εμπλέκονται κρατικές αρχές, επιχειρηματικοί όμιλοι καθώς και ξένες μυστικές υπηρεσίες.
Είναι χαρακτηριστικός ο πολύ πρόσφατος ευρωπαϊκός Κανονισμός 821/2021, ο οποίος επιτρέπει την εμπορία λογισμικού παρακολούθησης, «ειδών κυβερνοεπιτήρησης» όπως τα λέει, δηλ «ειδών σχεδιασμένων να επιτρέπουν τη συγκεκαλυμμένη επιτήρηση φυσικών προσώπων μέσω παρακολούθησης, εξαγωγής, συλλογής ή ανάλυσης δεδομένων από συστήματα πληροφοριών και τηλεπικοινωνιών», αρκεί το κράτος εισαγωγής να …«σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα».
Η αντίδραση λοιπόν όσων φάνηκε να “πέφτουν απ’ τα σύννεφα” για το «σκάνδαλο των υποκλοπών» κρύβει ότι έχει χτιστεί βήμα – βήμα μια νομική “κανονικότητα” θα λέγαμε, ένα νομικό οικοδόμημα που καθιστά τον καθέναν και καθεμία από εμάς εν δυνάμει στόχο παρακολούθησης ή υποκλοπής, πάντα με βάση τον νόμο.
2. Επόμενο λοιπόν ζήτημα που φωτίστηκε ιδιαίτερα στην υπόθεση αυτή αφορά την κοινή στάση όλων των αστικών κομμάτων. Φάνηκε εκ νέου το κοινό έδαφος που τους ενώνει και εκφράζεται και στην υπεράσπιση του νομοθετικού πλαισίου των παρακολουθήσεων. Όλο αυτό το διάστημα, και στην εξεταστική επιτροπή, κανείς δεν το έθεσε σε αμφισβήτηση, κανείς δεν ασχολήθηκε με αυτό.. Μάλλον δεδομένο θεωρείται και αυτό και οι μυστικές υπηρεσίες που λειτουργούν βάσει αυτού.
Στην πραγματικότητα, όχι μόνο υπάρχει συμφωνία στο θεσμικό πλαίσιο, αλλά και κοινή προσπάθεια ενίσχυσης και περαιτέρω θωράκισής του.
Δεν είναι αθώα η συζήτηση που έχει ανοίξει και στο νομικό χώρο, για «θεσμικές αλλαγές και αντίβαρα» στις κρατικές αρχές που παρακολουθούν.
Δεν είναι αθώα η προσπάθεια ειδικά των δυνάμεων που εμφανίζονται ως προοδευτικές και δημοκρατικές, να ενισχυθεί η «διαφάνεια», η «λογοδοσία» και ο «δημοκρατικός έλεγχος» αρχών όπως η ΕΥΠ, ωστε να αποφύγουμε -λένε- τη “δημοκρατική εκτροπή” και να διαφυλάξουμε το “κράτος δικαίου”.
Κάθε προοδευτικός και ριζοσπάστης δικηγόρος ξέρει, τι ρόλο παίζουν οι υπηρεσίες του κράτους, όπως η ΕΥΠ. Όταν ακούμε για «βελτίωση» και «εκδημοκρατισμό» της ΕΥΠ, μπορούμε να καταλάβουμε πως υπάρχει λόγος, όχι «ανακούφισης», αλλά μεγαλύτερης ανησυχίας για τους εργαζόμενους. Απόδειξη για το τι σημαίνει «διαφάνεια» και «έλεγχος» στο σημερινό κράτος είναι ότι «διαφάνεια» και «έλεγχο» στην ΕΥΠ προτείνει και ο πρώην διευθυντής της MI5 των βρετανικών μυστικών υπηρεσιών..
Στην πραγματικότητα αυτές οι «εγγυήσεις» και τα «αντίβαρα», θωρακίζουν το κράτος. Επιλύουν θεσμικά προβλήματα, κενά ή και αντιθέσεις, για να βγει ενισχυμένο και πιο αποτελεσματικό το κράτος στο αντιδραστικό του έργο. Παράλληλα, θέλουν να ενισχύσουν την εμπιστοσύνη του λαού προς τις κρατικές αρχές και τις κυβερνήσεις, την ώρα που μπορεί να θεριέψει η αμφισβήτηση εναντίον τους.
3. Αυτή τη συμφωνία όλων και την κοινή προσπάθεια, να «διασωθεί» το «κράτος δικαίου», δηλαδή το κράτος των εκμεταλλευτών, είδαμε και στον χώρο της δικαιοσύνης:
Με τα σχετικά ψηφίσματα της Ολομέλειας των δικηγορικών συλλόγων και της Συντονιστικής της Επιτροπής, που δεν έθιξαν τον πυρήνα του αντιδραστικού θεσμικού πλαισίου και μάλιστα κατέληγαν στην «υποχρέωση απαρέγκλιτης τήρησης του συντάγματος και της ευρωπαϊκής δικαιικής τάξης».
Στην ίδια γραμμή κινήθηκε και το ψήφισμα του ΔΣ του ΔΣΑ, που προβλήθηκε από ορισμένους ως «βήμα» υπεράσπισης των λαϊκών δικαιωμάτων. Με κορμό την πρόταση του Βερβεσού, συνδιαμορφώθηκε και υπερψηφίστηκε από όλες τις συνδικαλιστικές και πολιτικές δυνάμεις στο ΔΣ, πλην ΑΣΔ (ΠΑΣΟΚ/ΚΙΝΑΛ, ΣΥΡΙΖΑ, ΑΝΤΑΡΣΥΑ/ΛΑΕ/Μερα25, μαζί και Σύμβουλοι που πρόσκεινται στη ΝΔ).
4. Σίγουρα αυτό που δεν φωτίστηκε ούτε λίγο, αντιθέτως κουκουλώθηκε με κάθε τρόπο, είναι η υπόθεση συνακροάσεων στο τηλεφωνικό κέντρο της ΚΕ του ΚΚΕ. Η μάλλον φωτίστηκε, ακριβώς η αγωνιώδης προσπάθεια συγκάλυψης αυτής της υπόθεσης. Παρότι επρόκειτο για την παρακολούθηση ενός ολόκληρου κόμματος, με συνακροάσεις ήδη από το 2016 επί ΣΥΡΙΖΑ, το ‘17, το ‘19, το ‘20 έως και άνοιξη του ‘22..
Μια προσπάθεια συγκάλυψης, και κατά τη διαδικασία της εξεταστικής, από όλες τις μεριές: από την κυβέρνηση που ήθελε να ξεμπερδεύει και απέρριψε όλους τους μάρτυρες, από όλα τα υπόλοιπα αστικά κόμματα που έκαναν σαν να μην υπήρχε η παρακολούθηση του ΚΚΕ (χαρακτηριστικά ο ΣΥΡΙΖΑ δεν ήθελε καν να εξεταστεί άλλη προηγούμενη υπόθεση πέραν του Ανδρουλάκη), από την ΑΔΑΕ με τον πρόεδρο της να αναφέρει πως δεν γνωρίζει ή δεν θυμάται, αλλά και από τα μέσα ενημέρωσης που συνέβαλαν και αυτά στο να θαφτεί η υπόθεση. Κι όλα αυτά, παρά τα στοιχεία και συνεχή ερωτήματα που υπέβαλε το ΚΚΕ.
5. Η ουσία που αναδείχθηκε συνολικά είναι, ότι στο στόχαστρο είναι το εργατικό -λαϊκό κίνημα, οι εργαζόμενοι που παλεύουν για τα δικαιώματα τους, ο “εχθρός-λαός” απέναντι στον οποίο θωρακίζεται το αστικό κράτος.
Οι αγώνες των εργαζομένων και της νεολαίας τούς ενοχλούν. Τους φοβούνται, καθώς βλέπουν ότι δυναμώνουν η οργή και η δυσαρέσκεια. Ειδικά μάλιστα σε αυτές τις συνθήκες των διεθνών ανταγωνισμών και αντιθέσεων, όπου η αστική τάξη κάθε χώρας, τα επιτελεία της, οι πολιτικοί της εκπρόσωποι ενδιαφέρονται παραπάνω για τη λεγόμενη “κοινωνική συνοχή”.
Γι’ αυτό και προσπαθούν να βάζουν πρόσθετα εμπόδια στην λαϊκή οργάνωση και πάλη: μαζί με το πυκνό δίκτυο παρακολουθήσεων, ασκούν ποινικές διώξεις κατά πρωτοπόρων συνδικαλιστών, κηρύσσουν τις απεργίες παράνομες και βάζουν ολοένα εμπόδια στη διεξαγωγή τους, προσπαθούν να επιβάλουν την πανεπιστημιακή αστυνομία στις σχολές κοκ. Με τελικό στόχο να κρατήσουν τον λαό σε αδράνεια, φοβισμένο απέναντι στην επίθεση του κεφαλαίου σε αυτόν «τον δύσκολο χειμώνα που έρχεται».
Αυτούς τους διεκδικητικούς αγώνες, που ενοχλούν, πρέπει να μπούμε μπροστά να δυναμώσουμε και στον δικό μας χώρο, στο χώρο της δικαιοσύνης.
Παράλληλα, να πάρουμε θέση στην πρώτη γραμμή υπεράσπισης των δικαιωμάτων και των ελευθεριών όλου του λαού, που δέχονται επίθεση από το κράτος, τις κυβερνήσεις, την ΕΕ.
Έτσι θα μπει φρένο στα αντιδραστικά μέτρα, έτσι θα ανοίξει ο ίδιος ο εργαζόμενος λαός το δρόμο για την πραγματική πρόοδο.
Όσοι στηρίξαμε τα ψηφοδέλτια της ΑΣΔ έχουμε ειδικό ρόλο και αποστολή να μεταφέρουμε παντού, και με το παράδειγμά μας, αυτό το μήνυμα.”