Του Άγγελου Σιδερή, υποψηφίου Συμβούλου με την Αγωνιστική Συσπείρωση Δικηγόρων στον ΔΣΑ
Τη στιγμή που εν έτει 2021, η τεχνολογική εξέλιξη προσφέρει πολύ μεγάλες δυνατότητες για μηχανογράφηση, ηλεκτρονική επικοινωνία των υπηρεσιών της κοινωνικής ασφάλισης και ταχύτατη απονομή των συντάξεων, εντούτοις η διαδικασία έκδοσης συνταξιοδοτικών πράξεων βρίσκεται σε συνθήκες απόλυτης αποδόμησης και διάλυσης με προφανείς «χαμένους» τους ασφαλισμένους, τους υποψήφιους συνταξιούχους και τους νυν συνταξιούχους.
Σε συνέχεια των αντεργατικών νομοθετημάτων των τελευταίων ετών (ν. 3865/2010, 3863/2010, 4336/2015) ο ν. 4387/2016 (νόμος Κατρούγκαλου), δημιουργώντας τον ΕΦΚΑ (και νυν e ΕΦΚΑ) και ενοποιώντας όλα τα υφιστάμενα ασφαλιστικά ταμεία υπό την «ομπρέλα» ενός ενιαίου οργανισμού κοινωνικής ασφάλισης, στα πλαίσια των «οδηγιών» της Ε.Ε, έδωσε τη χαριστική βολή στην ελπίδα των ασφαλισμένων να λάβουν μια ικανοποιητική σύνταξη για να μπορούν να αντεπεξέλθουν στις αυξημένες ανάγκες διαβίωσης τους.
Από το έτος 2016 έως σήμερα η κατάσταση στα ασφαλιστικά ταμεία γίνεται ολοένα και πιο δραματική, με θύματα τους υποψήφιους συνταξιούχους, οι οποίοι αναμένουν πλέον για πολλά χρόνια, μέχρι να λάβουν την πετσοκομμένη σύνταξη τους.
Το πρώην Γ.Λ.Κ (νυν διεύθυνση συντάξεων δημοσίου), υπολειτουργεί με ελάχιστους υπαλλήλους, με αποτέλεσμα οι συντάξεις να εκδίδονται στην καλύτερη των περιπτώσεων σε χρονικό διάστημα 2 ετών. Αν δε ο ασφαλισμένος έχει διαδοχική ασφάλιση (δύο ή περισσότερους ασφαλιστικούς οργανισμούς, π.χ δημόσιο και ΙΚΑ ή ΟΑΕΕ ή ΟΓΑ ή ΝΑΤ κλπ.), ο χρόνος συνταξιοδότησης μπορεί να φτάσει και τα (4) έτη. Καθόλο δε το χρονικό διάστημα αυτό, ο υποψήφιος συνταξιούχος, λαμβάνει την προσωρινή του σύνταξη ύψους 600 ευρώ κατά μέσο όρο, με την οποία αναγκάζεται να καλύψει τις αυξημένες δαπάνες διαβίωσης του. Την ίδια στιγμή η κατάσταση αναμονής για τους συνταξιούχους στην επικουρική ασφάλιση (πρώην ταμείο επικουρικής ασφάλισης δημοσίων υπαλλήλων ή δημοτικών υπαλλήλων) είναι ακόμη χειρότερη, εφόσον υπάρχει και διαδοχική ασφάλιση καθώς η αναμονή για τη λήψη της αγγίζει τα (5) έτη.
Ανάλογη κατάσταση υφίσταται και στα υπόλοιπα ταμεία μισθωτών, εμπόρων, αυτοαπασχολουμένων, αγροτών και ναυτικών, δεδομένου ότι οι υπάλληλοι του ΕΦΚΑ, αποχωρούν λόγω συνταξιοδότησης και φυσικά δεν αναπληρώνονται ποτέ. Οι εξαιρέσεις είναι ελάχιστες και αφορούν συγκεκριμένα υποκαταστήματα, τα οποία συγκυριακά εκδίδουν τις συντάξεις πιο γρήγορα. Εν γένει η έλλειψη προσωπικού, η διαδοχική αλλαγή των συνταξιοδοτικών διατάξεων και το χαμηλό ποσοστό αναπλήρωσης των συντάξιμων αποδοχών, έχουν οδηγήσει στην πλήρη απορρύθμιση του ασφαλιστικού συστήματος, με προφανή χαμένο τον εργαζόμενο και τον ασφαλισμένο. Τα «μπαλώματα» που επιλέχθηκαν από την Κυβέρνηση, με το άρθρο 34 του ν. 4778/2021 και τη χορήγηση προκαταβολής σύνταξης ύψους 384 ευρώ ή 360 ευρώ μεικτά (χωρίς έλεγχο προϋποθέσεων θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος με κίνδυνο καταλογισμού σε βάρος του συνταξιούχου, αν μεταγενέστερα δεν πληροί τις προϋποθέσεις) και με το ν. 4798/2021 και τη «σύμπραξη» του e ΕΦΚΑ με δικηγόρους και λογιστές για την έκδοση των συντάξεων, προφανώς και δεν βοηθούν την κοινωνική ασφάλιση να βγει από το τέλμα στο οποίο έχει οδηγηθεί, αφού το μοναδικό μέσο για την επιτάχυνση της απονομής της κύριας και επικουρικής σύνταξης, δεν είναι άλλο από την πρόσληψη μόνιμου και σταθερού προσωπικού, το οποίο θα εκπαιδευτεί και θα ενισχύσει όλους τους τομείς και τα υποκαταστήματα του e ΕΦΚΑ.
Το τελικό χτύπημα, μέχρι το επόμενο, είναι ο ν. 4826/2021, ο οποίος προέβλεψε τη δημιουργία του Ταμείο Επικουρικής Κεφαλαιοποιητικής Ασφάλισης (Τ.Ε.Κ.Α). Προέβλεψε δε, ότι από την 1.1.2022, οι εισφορές των νέων ασφαλισμένων καθώς και των γεννηθέντων μετά την 1.1.1987 που επιθυμούν να υπαχθούν μετά από αίτηση τους, δε θα χρησιμοποιούνται για τη συνταξιοδότηση των νυν ασφαλισμένων και συνταξιούχων στα πλαίσια της αλληλεγγύης των γενεών (όπως ίσχυε έως σήμερα) αλλά αντιθέτως θα στηρίξουν ένα νέο σύστημα κεφαλαιοποιητικό με «τζογάρισμα» των εισφορών των ασφαλισμένων, με εξαιρετικά αμφίβολες και επισφαλείς αποδόσεις με στόχο δήθεν την ενίσχυση της ελληνικής οικονομίας. Εν ολίγοις, οι εισφορές των ασφαλισμένων και των υποψήφιων μελλοντικών συνταξιούχων, θα επενδύονται, ως χρηματιστηριακό προϊόν και δε εξασφαλίζουν εγγυημένη συνταξιοδοτική παροχή, ενώ είναι μαθηματικά βέβαιο, ότι εφόσον από το έτος 2022, δε θα εισρέουν οι εισφορές των νυν ασφαλισμένων στον e EΦΚΑ (πρώην Ενιαίο Ταμείο Επικουρικής Ασφάλισης και Εφάπαξ Παροχών), οι επικουρικές συντάξεις που απονέμονται ή θα απονεμηθούν στο μέλλον, θα συρρικνωθούν ή πιθανόν να εξαλειφθούν (σε συνδυασμό με τη ρήτρα μηδενικού ελλείμματος και τη μη χρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό των επικουρικών συντάξεων). Το ως άνω γεγονός, αναμφισβήτητα έχει ως χαμένους τους συνταξιούχους και ασφαλισμένους και κερδισμένους τους επενδυτές κολοσσούς που στο χώρο της κοινωνικής ασφάλισης θα βρουν ένα απολύτως ασφαλές «τοπίο» για βέβαιες κερδοφόρες επενδύσεις των κεφαλαίων τους.
Αυτή δυστυχώς είναι η εικόνα του ασφαλιστικού συστήματος και των δομών του το έτος 2021, αυτή είναι η χρυσοφόρα προοπτική για το κεφάλαιο, που οδηγεί στην διάλυση του κοινωνικής ασφάλισης με θύματα τους νυν και μέλλοντες συνταξιούχους, των οποίων οι προσδοκίες για μια «αξιοπρεπή» συνταξιοδοτική παροχή εξανεμίζονται διαρκώς.